Categorie: Maatschappij
Wubbo Ockels
Weinig
wetenschappers in Nederland genieten een grotere naamsbekendheid dan
Wubbo Ockels. Hoewel hij bekend is geworden door als eerste Nederlander
de ruimte in te gaan, is hij ook na zijn ruimtereis van grote betekenis
geweest voor de wetenschap. Na cum laude te zijn afgestudeerd in wis- en
natuurkunde, meldde hij zich aan voor het ruimteprogramma van NASA. Na
een lange opleiding mocht hij in 1985 de ruimte in. Na zijn terugkeer op
aarde ging hij werken bij ESA/ESTEC waar hij zich bezighield met de
ontwikkeling van ruimtevaarttechnologie en onderwijs. Daarna werd hij
hoogleraar in Delft, waar hij zich richtte op duurzaamheid. In dit kader
was hij betrokken bij projecten als de Superbus en de zonne-auto Nuna,
die meerdere malen de World Solar Challenge won. De jury is onder de
indruk van hoe Wubbo Ockels zijn talenten heeft aangegrepen om de doelen
die hij zich stelde te behalen. Ook zijn tomeloze inzet voor het milieu
is bewonderenswaardig. Van zijn gedrevenheid en doorzettingsvermogen
kunnen wij allen iets leren.
Dolores Leeuwin
Als
kind was Dolores Leeuwin altijd al enorm nieuws- en leergierig. Maar
omdat dit in haar omgeving niet altijd gewaardeerd werd, begon ze dit
talent te verbergen. Na met moeite de HAVO te hebben afgerond deed ze
een studie Personeel en Arbeid en kwam zo terecht bij de afdeling
Personeelszaken van Teleac/NOT, tegenwoordig NTR.
In 2001 kwam ze
voor de camera te staan als presentatrice van Het Klokhuis. Hiervanuit
kwam ze ook terecht bij het wetenschapsprogramma Hoe?Zo! en het
populaire Sinterklaasjournaal.
Vorig jaar won ze met een
uitzonderlijk hoge score de Nationale IQ Test van BNN. De jury heeft
bewondering voor de manier waarop Dolores vervolgens is omgegaan met de
ontdekking dat ze een zeer hoog IQ heeft. Ze liet het er niet bij zitten
en ging voor het tv-programma Pavlov op onderzoek uit. Hierbij
onderzocht ze wat intelligentie is en hoe we dit kunnen meten.
Voor
kinderen is Dolores Leeuwin een eigentijds voorbeeld van een ‘normale’
volwassene die toevallig heel slim is. Met haar frisse blik maakt ze het
verschil: ze weet ze het onderwerp interessant te maken en laat zien
dat het nooit te laat is om op zoek te gaan naar de persoonlijke
betekenis van een hoog IQ.
Bright Lights
Bijna
een jaar geleden richtte een groep hoogintelligente jongeren de website
BrightLights.nl op, ondersteund door het ministerie van Onderwijs,
Cultuur en Wetenschap. In co-creatie bouwden zij een uitdagend
online-magazine en ontmoetingsplaats voor en door hoogbegaafde jongeren.
Naast
het magazine organiseert BrightLights inhoudelijke activiteiten bij
bedrijven, kennis- en overheidsinstellingen en maatschappelijke
organisaties. Zo bevordert het team een beter begrip vóór en integratie
ván de hoogbegaafde jongeren in de samenleving.
De inhoud van de
website varieert van artikelen over games, literatuur en wetenschap tot
informatie over wat het voor jongeren betekent om hoogbegaafd te zijn,
links naar naar stages en handige tips. De jury waardeert dit bijzondere
platform voor en door jonge hoogintelligenten en hoopt dat deze
waardevolle website met deze nominatie een grotere bekendheid krijgt
binnen de HB-gemeenschap.
Categorie: Onderwijs
Bart Smoors en Tanja de Ruijter
Bart
Smoors en Tanja de Ruijter hebben enkele jaren geleden Talent HZM
opgericht. Hier ontvangen hoogbegaafde scholieren passend onderwijs. De
jury is onder de indruk van hun aanpak.
Leerlingen krijgen les in
groepen van maximaal 20 scholieren. Hun klas is onderdeel van de Gooise
scholengemeenschap Huizermaat. Dit biedt volop mogelijkheden om samen
met leeftijdgenoten deel te nemen aan excursies, de Sinterklaasviering
en musicals. Ook wordt het ontwikkelen van kritische leervaardigheden
gestimuleerd in de vaklessen en het mentoraat. Zo wordt de basis gelegd
voor individuele begeleiding op vaardigheden en een optimale
sociaal-emotionele ontwikkeling.
Met dit traject laten Smoors en de
Ruijter hun team hoogbegaafde leerlingen ervaren dat zij zichzelf mogen
zijn in de groep en in de school. Zo kunnen zij zelfverzekerd de
maatschappij tegemoet treden.
Bart en Tanja dragen hun boodschap uit
een met onverwoestbaar enthousiasme en doorzettingsvermogen. Talent HZM
is inmiddels opgepikt door andere scholen. Hiermee maakt het werk van
Bart Smoors en Tanja de Ruijter het verschil in de ontwikkeling van het
onderwijs aan hoogbegaafde kinderen in heel Nederland.
Harry van den Beuken
Harry
van den Beuken is al 42 jaar wiskundeleraar, waarvan 37 aan het
Stedelijk Gymnasium in Den Bosch. Hij wilde het onderwijs in omdat hij
graag met jonge mensen werkt. In een interview met de schoolkrant zei
Van den Beuken in 2011: “Mijn leerlingen hoeven niet goed per se te zijn
in wiskunde. Maar je moet wel merken dat hij of zij er helemaal voor
gaat.” Deze uitdagende mentaliteit is een rode draad in zijn carrière en
een inspiratie voor hoogintelligente leerlingen.
Uit de achterban
van Mensa kwam een verhaal naar voren van een oud-leerlinge van Van den
Beuken. Hij stimuleerde haar jaren geleden om wiskunde te houden als
extra vak, terwijl zij een alpha-pakket had en wiskunde in haar milieu
een ongebruikelijk vak was voor meisjes. De school zelf wierp ook nog
eens roostertechnische hindernissen op, vanwege het alphapakket. Maar
Van den Beuken bleef de leerlinge actief stimuleren. Ze eindigde met een
8 op haar eindlijst.
Ze schrijft: “Harry van den Beuken heeft mij
enorm aangemoedigd om dingen te doen die niet typisch in de ‘lieve
meisjes’-achtergrond pasten. Ook heeft hij me gemotiveerd om niet te
snel toe te geven, ook al ben je ‘lastig’ voor anderen. Hij gaf me
zelfvertrouwen en het gevoel gezien te zijn in mijn kwaliteiten. Dit gaf
me een houvast voor de rest van mijn leven.”
De jury nomineert met
Harry van den Beuken een uitdagende en inspirerende leraar die al
decennia lang talentvolle leerlingen helpt om, desnoods tegen de stroom
in, het beste uit zichzelf te halen.
Topplan
Topplan
is een denktank die het Nederlands basisonderwijs wil aanzetten tot het
bieden van passend onderwijs aan hoogbegaafde leerlingen. Truus, Jet,
John, Johan, Simone en Sylvia doen dit in hun vrije tijd en zonder
winstoogmerk. Hun stappenplannen staan kant en klaar op het internet.
Het concept gaat uit van lerende organisaties die op eigen kracht tot de
een optimale invulling komen.
Het team achter Topplan is al meerdere
keren op het ministerie van OCW gevraagd om delen van hun plannen nader
toe te lichten. Ook zijn ze betrokken bij een werkgroep van het
ministerie die uitdagingen rond hoogbegaafdheid aangaat.
De leden van
Topplan weten een grote hoeveelheid positieve energie los te maken.
Door actief de verbinding te zoeken met de politiek stimuleren ze het
begeleiden van hoogbegaafde kinderen in het reguliere onderwijs zonder
veel extra kosten.
De jury vindt het erg belangrijk dat er in het
funderend onderwijs aandacht is voor hoogintelligente leerlingen.
Topplan laat zien dat dit prima kan zonder een duur of afgezonderd
traject, maar juist pragmatisch en binnen de vertrouwde leeromgeving.
Categorie: Werk
Carlo Post
Carlo
Post is algemeen directeur bij Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid. In
een vorige functie was hij directeur bij de gemeente Gouda. In die
positie kwam een sollicitant op gesprek voor de functie van
concerncontroller. Zij had een goede functie elders maar was voorheen
niet als controller werkzaam geweest en daarom wilde de adviescommissie
geen positief advies afgeven.
Post sloeg hun advies in de wind met de
uitspraak: “Je zult zien dat zij het best kan.” Hij was tot die
overtuiging gekomen na de gesprekken én door het feit dat hij op haar cv
het lidmaatschap van Mensa had zien staan. Later legde hij uit dat hij
had ervaren dat hoogbegaafden dat soort switches prima aankunnen. Dat
die personen snel leren, de lat hoog leggen en veel doen in weinig tijd.
Op
de nieuwe plek gaf Post zijn nieuwe medewerker de gelegenheid om het
vakgebied op de eigen manier te ontdekken. Tussendoor was er gelegenheid
voor verdiepende gesprekken, waardoor deze functie op een authentieke
wijze kon worden ingevuld. Met als gevolg dat er wezenlijke dingen
binnen de gemeente Gouda veranderden, onder de noemer: “meer dialoog,
minder papier”.
De jury benadrukt het cruciale belang van dat
vertrouwen in het leer- en aanpassingsvermogen van hoogbegaafden. Dit
maakt dat zij snel van nut kunnen zijn voor een werkgever, ook al
bevindt het werk zelf zich in een nieuwe context. Carlo Post heeft dit
inzicht actief benut voor zijn organisatie.
Wilbert Paulissen
Cybercrime
is een groeiend probleem in onze samenleving. Voor de bestrijding van
de meest geavanceerde computercriminaliteit zijn knappe koppen nodig. De
Nederlandse politie als geheel, met zo’n 60.000 werknemers, blijft
echter onvermijdelijk een hiërarchische organisatie, waarin hoger
opgeleiden en hoogintelligente medewerkers door de bureaucreatie niet
altijd tot hun recht hoeven te komen. Zodat ‘slimme mensen’ ook weer het
pand via de achterdeur verlaten.
Dat het ook anders kan, bewijst de
Dienst Landelijke Recherche, waarvan Wilbert Paulissen sinds 2010 het
hoofd is. Hij is eindverantwoordelijk voor het Team High Tech Crime, dat
in 2014 zal groeien van 60 naar 120 medewerkers. Paulissen biedt zijn
teamleden een unieke werkomgeving, waarin opsporingsteams zijn gevormd
die voor de ene helft bestaan uit mensen met een traditionele
politieopleiding en voor de andere helft uit mensen met een
ICT-achtergrond. Hierbij wordt zonder schroom geselecteerd op
intelligentie. Er werken diverse Mensalen en ook krijgen wetenschappers
hier actieve steun voor promotie-onderzoek – een uniek gegeven voor de
Nederlandse politie.
Bij de werving van nieuwe teamleden wordt
afgeweken van de standaard-politievereisten, om tot de beste
teamsamenstelling te komen. Zo wordt voor eenieder de gelegenheid
geschapen het beste uit zichzelf te halen. De resultaten liegen er niet
om: dit jaar verwacht het team onder meer 15 grote opsporingsonderzoeken
af te ronden, op het scherp van de digitale snede. Er is zo’n unieke
werksituatie gerealiseerd, dat de FBI en de US Secret Service jaloers
naar Paulissens aanpak kijken.
Een prachtig voorbeeld van hoe je
mensen met verschillende competenties succesvol laat samenwerken aan één
gemeenschappelijk doel: het vangen van boeven. Intelligentie speelt
binnen het Team High Tech Crime inmiddels géén aparte rol. Juist omdat
er zo goed over is nagedacht. Als leidinggevende maakt Wilbert Paulissen
hierin het verschil, met een direct en positief effect op de digitale
veiligheid van de Nederlandse samenleving.
Jeroen Komen
Jeroen
Komen is een verbindende pionier. Zijn bedrijf Knoworries is
gespecialiseerd in het beheer van kleine tot zeer grote, complexe
netwerken. Knoworries maakt altijd de vertaalslag naar de eindgebruiker
en investeert in langdurige relaties op basis van wederzijds respect.
Knoworries
is speels ingericht en bevordert Het Nieuwe Werken. Onder de werknemers
is een behoorlijk aantal hoogbegaafden. Op meerdere fronten tegelijk
denken, snel-leren én ver vooruit denken zijn eigenschappen die voor
hoogintelligente medewerkers een ideaal werkklimaat vormen.
Jeroen
zet zijn visie neer in concrete doelen en acties. Eerder won zijn
bedrijf de Syntens Niet Dom Trofee voor meest innovatieve bedrijf in
Utrecht. Daarbij lijkt het symbolisch voor visie, overzicht en
altijd-weer-veilig-landen dat Jeroen inmiddels Europa doorkruist in zijn
eigen vliegtuig.
Hij is iemand die vertrouwen geeft en ervoor zorgt
dat hoogbegaafden zich gemotiveerd voelen in dat ondernemersklimaat.
Zij raken geïnspireerd om een wezenlijke bijdrage te leveren in de
overbrugging van de verschillende behoeftes tussen IT-industrie en
eindgebruikers. Daarmee is Jeroen Komen in meerdere opzichten een
bruggenbouwer voor hoogbegaafden op de werkvloer.