Veelbelovende sporters worden begeleid en getraind om hun talent tot bloei te laten komen. Wat als dat ook zou kunnen met hoogintelligente denkers en doeners? Verrassend genoeg zijn er maar weinig wetenschappelijk onderzoeksresultaten over de ontplooiing van hoogbegaafd potentieel en het nut daarvan voor het individu en de samenleving in haar geheel. Het merendeel van studies wereldwijd* verbindt hoogbegaafdheid aan psychische stoornissen, interpersoonlijke problemen, schoolproblemen en eenzaamheid. Ook is er naar verhouding veel aandacht voor kinderen en jongeren en veel minder voor volwassenen. Onderzoek naar hoogbegaafdheid in relatie tot levenstransities, veerkracht, zelfwaarde en welbevinden, is zelfs zeer schaars. En dat is zonde. Hoogintelligente mensen denken makkelijk buiten kaders, leggen snel verbindingen, doorzien situaties en herkennen patronen. Ze zijn nieuwsgierig en gedreven, en hebben een honger naar kennis en/of informatie. Allemaal eigenschappen die ten goede kunnen komen aan de samenleving, zeker in deze roerige tijden van grote sociale en technologische verschuivingen.
Uniek wetenschappelijk onderzoek
Stichting Mensa Fonds zet zich in voor het benutten van talenten van hoogbegaafden en het zichtbaar(der) maken van de betekenis van hoogbegaafdheid voor de samenleving. Wij hebben daarin een match gevonden met Tilburg University. Samen willen wij wetenschappelijke antwoorden vinden op vragen als: Onder welke voorwaarden krijgt hoogbegaafdheid echt meerwaarde in organisaties? Hoe beïnvloedt hoogbegaafdheid de transitie van de schoolbank naar arbeid, van arbeid naar pensionering, van pensionering naar succesvol ouder worden? Wat is nodig om het potentieel van hoogintelligente mensen te ontwikkelen en te benutten?
Dit onderzoek willen wij mogelijk maken met de oprichting van een bijzondere leerstoel ‘Hoogbegaafdheid, Transities en Maatschappelijke Impact’ aan Tilburg University. Een bijzondere leerstoel is een tijdelijke hoogleraarplaats aan een universiteit die het bestaande onderwijsprogramma aanvult op een maatschappelijk terrein.
De kosten
De bijzondere leerstoel wordt niet betaald uit het universitaire onderwijsbudget, maar uit speciale fondsen, legaten of door stichtingen of bedrijven. Een bijzondere leerstoel is tijdelijk, in ons geval vijf jaar. De bijzondere leerstoel wordt bekleed door een bijzonder hoogleraar. Om in januari 2023 te kunnen starten is € 46.000,- nodig. Mocht onze campagne ongekend succesvol zijn, dan kan er naast de hoogleraar ook een science practitioner aan de slag, iemand die de onderzoeksresultaten direct praktisch vertaalt naar en in samenwerking met de buitenwereld.
De baten
Het doel van deze leerstoel zal zijn: het versterken van het wetenschappelijk onderzoek naar hoogbegaafdheid over de gehele levensloop, binnen diverse levens- en professionele domeinen. Net als ieder ander hebben hoogbegaafden de behoefte aan zinvolle werkzaamheden en activiteiten en het volledig benutten van wie zij zijn en wat ze kunnen. Dat geldt niet alleen voor jongeren, maar voor mensen van iedere leeftijd, in alle fasen van het leven. Hoogbegaafdheid duurt immers een leven lang.
Deze bijzondere leerstoel is uniek in de wereld. Wij hopen dat het onderzoek aan Tilburg University een aanjager wordt voor meer internationaal onderzoek naar hoogbegaafden en hoe hun potentieel positief kan bijdragen aan de samenleving. Er zijn nog een hoop wetenschappelijke kennis en inzichten te verwerven, tools en leermiddelen te ontwikkelen en te delen.
Help potentieel benutten
De analytische en creatieve kwaliteiten die hoogbegaafden meebrengen zijn juist in deze tijden van verandering en schaarste op de arbeidsmarkt van groot belang. Hoogbegaafden hebben behoefte aan de zinvolle arbeid, aan het volledig benutten van hun potentieel. De bijzondere leerstoel ‘Hoogbegaafdheid, Transities en Maatschappelijke Impact’ aan Tilburg University is een belangrijke stap in de richting van beter benutten van hoogbegaafdheid.
Maak deze leerstoel de komende 5 jaar met ons werkelijkheid. Zet jezelf aan het begin van het traject voor meer wetenschappelijke antwoorden over het benutten van hoogbegaafd talent. Schrijf ‘mede mogelijk gemaakt door mij’ op je conto. Help jezelf, de (klein-)kinderen, de samenleving: steun ons met een donatie.
Over Stichting Mensa Fonds
Stichting Mensa Fonds is in 2013 opgericht door de Vereniging Mensa Nederland met het doel hoogbegaafden en hoogbegaafdheid zichtbaarder te maken in de samenleving. We zijn onderdeel van het wereldwijde netwerk van Mensa (https://www.mensa.org/), de sterk groeiende ‘HIQ Society’ met meer dan 145.000 leden in meer dan 100 landen. Opgericht in 1946 is Mensa altijd zeer zorgvuldig met de eigen reputatie en onthoudt zich van politieke en religieuze standpunten. Zo is Mensa een uitstekende en unieke partner in kennis en ervaring betreffende hoogbegaafdheid. Sommige landen, waaronder Nederland, hebben een Mensa Fonds om aan het maatschappelijke gezicht van Mensa meer expliciet vorm te geven.
* Een zoekopdracht in Web of Science op ‘giftedness’ (1950 en 2020), leverde 644 hits op waarvan 236 artikelen tussen 2015 en 2020 werden gepubliceerd. Het merendeel van deze studies verbindt hoogbegaafdheid aan stoornissen, zoals stemmingsstoornissen, eetstoornissen, interpersoonlijke problemen, schoolproblemen en eenzaamheid. Van de 644 hits hadden 139 studies betrekking op intellectuele capaciteiten van lagereschoolkinderen en academische hoogbegaafdheid van universiteitsstudenten. De 29 longitudinale studies die we aantroffen hadden een korte doorlooptijd en waren zeer beperkt in hun theoretische operationalisering, waardoor onderzoek naar transities na levensgebeurtenissen ontbrak. Tenslotte, het onderzoek naar hoogbegaafdheid in relatie tot elementen uit de positieve psychologie, zoals veerkracht, zelfwaarde, welbevinden en positivisme in het algemeen, is zeer schaars (n=6/644).
