De bijzondere leerstoel Hoogbegaafdheid, Transities en Maatschappelijke Impact
Academische kennis en inzichten over het ontwikkelen en inzetten van hoogbegaafd talent in de gehele levensloop.
De leerstoel, mogelijk gemaakt door (donateurs van) het Mensa Fonds, richt zich op het onderzoeken van de ontwikkeling van hoogbegaafde mensen – met speciale aandacht voor de impact van belangrijke overgangen in een levensloop, zoals van onderwijs naar werk of van werk naar pensionering. Ook draagt de leerstoel bij aan het ontwikkelen van interventies gericht op het bevorderen van de veerkracht en het welzijn van hoogbegaafde mensen. Er is nog relatief weinig bekend over de levensloop van hoogbegaafde mensen, oftewel mensen met een hoog ontwikkelingspotentieel. Door middel van deze bijzondere leerstoel hopen Tilburg University en het Mensa Fonds zowel de wetenschappelijke kennis over hoogbegaafde mensen, als meerwaarde van hoogbegaafde mensen voor de gehele maatschappij te vergroten.
Anouke Bakx benoemd tot bijzonder hoogleraar ‘Hoogbegaafdheid, Transities en Maatschappelijke Impact
Tilburg University heeft prof. dr. Anouke Bakx benoemd op de bijzondere leerstoel ‘Hoogbegaafdheid, Transities en Maatschappelijke Impact’. Anouke Bakx is lector Goed leraarschap, Goed leiderschap aan Fontys Hogeschool Educatie, bijzonder hoogleraar Begaafdheid aan de Radboud Universiteit en bestuurslid van het National Talent Centre of the Netherlands. Ze heeft de onderwijsonderzoekswerkplaatsen van POINT opgericht, waarin onderzoek, onderwijs, opleiding en ontwikkeling samenkomen. Daarnaast is zij medeoprichter van het wetenschappelijk expertisecentrum RATiO. In 2019 werd haar werk erkend met een nominatie voor de Mensa Fonds Uitblinker Award.
Belangstelling voor hoogbegaafdheid neemt toe
“In de afgelopen jaren is de belangstelling voor hoogbegaafdheid en de ontwikkeling ervan gedurende verschillende levensfasen toegenomen. Dit geldt bijvoorbeeld voor de overgang van onderwijs naar werk of van werk naar pensionering. Over de onderliggende mechanismen die deze belangrijke momenten in het leven van mensen met kenmerken van hoogbegaafdheid kunnen bevorderen of hinderen, is er echter nog relatief weinig bekend”, zegt de kersverse bijzonder hoogleraar. “In de laatste 20 jaar is het wetenschappelijk onderzoek naar hoogbegaafde basisschoolleerlingen aanzienlijk toegenomen. Onderzoek naar adolescenten, volwassenen en met name hoogbegaafde senioren blijft daarentegen schaars. Dit komt mede doordat in Nederland pas sinds de jaren 90 van de vorige eeuw structureel onderzoek naar dit onderwerp wordt verricht.”
Hoogbegaafdheid als kracht
Ook de benadering van het onderzoek is anders, vertelt Bakx: “Wij beschouwen hoogbegaafdheid niet als een probleem, maar als een kracht. We richten ons op talentontwikkeling en de maatschappelijke impact ervan. Door aan te sluiten bij de sterkte punten van mensen met kenmerken van hoogbegaafdheid, kunnen we niet alleen hun persoonlijke groei bevorderen, maar ook bijdragen aan de organisaties waarin zij werken en aan de samenleving als geheel.”
Meer onderzoek naar hoogbegaafdheid
Eén op de 50 mensen is hoog-intelligent, ook wel hoogbegaafd genoemd. Hoge intelligentie – en dan vooral het snel en out-of-the-box kunnen denken en/of het snel situaties doorzien dat daar vaak bij hoort – kan van grote betekenis zijn voor bedrijven en de samenleving. Vanuit de wetenschap is nog relatief weinig bekend over hoogbegaafdheid en meer onderzoek is nodig. Het merendeel van de bestaande studies verbindt hoogbegaafdheid aan stoornissen. Andere levensdomeinen, zoals relaties, vriendschap, werk (welbevinden/performance) en ouder worden, komen amper aan bod. Het Mensa Fonds streeft naar meer academische kennis en inzichten over het ontwikkelen van hoogbegaafd talent in de gehele levensloop en het inzetten van hoogbegaafdheid als kwaliteit voor de samenleving als geheel. Zoals Mensa International zegt: for the benefit of humanity.
Bijzondere leerstoel Tilburg University
Het instellen van een beoogde bijzondere leerstoel ‘Hoogbegaafdheid, Transities en Maatschappelijke Impact’ aan Tilburg University is een belangrijke stap in de richting van beter benutten van hoogbegaafdheid. Het doel van de leerstoel zal zijn: het versterken van het wetenschappelijk onderzoek naar hoogbegaafdheid over de gehele levensloop, binnen diverse levens en professionele domeinen, vanuit een longitudinale insteek, met aandacht voor levenstransities en met aandacht voor elementen uit de positieve psychologie.
Dus: hoe beïnvloedt hoogbegaafdheid de transitie van de schoolbank naar arbeid, van arbeid naar pensionering, van pensionering naar succesvol ouder worden? Onder welke voorwaarden krijgt hoogbegaafdheid echt meerwaarde in organisaties en maatschappij? Welke interventies zijn mogelijk om dit talent te benutten? En hoe blijven hoogbegaafden gelukkig in hun leven en werk? Vragen waar het Mensa Fonds en Tilburg University graag de wetenschappelijke antwoorden op vinden. Om die vervolgens in de vorm van kennis én tools te delen met het onderwijs en diverse maatschappelijke stakeholders – for the benefit of humanity.
Bijdragen aan de leerstoel
De oprichting van de bijzondere leerstoel is volledig mogelijk gemaakt door donateurs. Om het onderzoek en het team uit te breiden, blijven donaties welkom. Doneer specifiek voor deze leerstoel: geef eenmalig of kies voor een (volledig aftrekbare!) periodieke schenking van vijf jaar lang. Neem voor meer informatie contact op met voorzitter Grethe van Geffen.