Stichting Mensa Fonds ondersteunt projecten die bij haar doelstellingen passen met subsidies. Speerpunt voor 2015 is ‘Grijs Goud’ – de oudere hoogbegaafde. In dat kader zijn we blij dat we het volgende project van het IHBV mede mogelijk kunnen maken.
Tekst voor website Mensa Fonds, aangeleverd door het IHBV
20 november 2014 ‘Hoogbegaafde senioren herkennen’
Enkele jaren geleden ontstond bij het IHBV (Instituut Hoogbegaafdheid Volwassenen) het besef dat er voor hoogbegaafde senioren nog geen aandacht is. Wereldwijd is dit thema nog nergens aan de orde geweest. Het IHBV ontdekte dat er behoefte is aan meer kennis over én aandacht voor deze doelgroep. De behoeften van hoogbegaafden bleken grotendeels te overlappen met die van hoger opgeleide en meer nieuwsgierige ouderen in het algemeen. Aandacht voor hoogbegaafde ouderen zou zo dus ten goede kunnen komen aan een grotere doelgroep. De hoogbegaafde ouderen zijn te zien als ‘sensorpalen’ bij wie problemen als eerste zichtbaar worden, net zoals dat in het onderwijs het geval is met hoogbegaafde leerlingen.
Het IHBV heeft een projectplan opgesteld om meer aandacht te krijgen voor hoogbegaafde senioren. Het doel is dat ze zichzelf gaan herkennen, dat hun omgeving hen herkent én dat zo hun specifieke behoeften beter in kaart gebracht worden. De tijd lijkt hier rijp voor omdat ook meer aandacht begint te komen voor andere minderheidsgroepen onder ouderen, zoals mensen met een allochtone achtergrond of homoseksuelen.
De omvang van de primaire doelgroep wordt geschat op 200.000 mensen: de 5% met een IQ hoger dan 125 van de ca. 4 miljoen Nederlanders die 65 jaar of ouder zijn (in 2014 23,5% van de totale bevolking). Dat aantal zal door de vergrijzing de komende decennia alleen maar groeien. Hierbij kunnen hoger opgeleide en nieuwsgierige ouderen worden opgeteld. Daarnaast is er de secundaire doelgroep: de mensen die – al dan niet in de zorg – werken met ouderen en mantelzorgers.
Vanuit verschillende bronnen bestaan aanwijzingen dat slimmere, hoger opgeleide en meer nieuwsgierige ouderen andere behoeften hebben dan de gemiddelde oudere. Voor deze groep bestaat thans nog onvoldoende aandacht. Veel van deze ouderen weten zelf nog niet dat zij niet de enigen zijn met andere behoeften dan gemiddeld, en zijn daardoor eenzamer dan nodig is.
Om deze groep (meer) zichtbaar te maken wil het IHBV een serie van in totaal zeven tot tien portretten laten schrijven van hoogbegaafde senioren, in combinatie met korte filmfragmenten. Met dat materiaal, dat openbaar beschikbaar komt, wordt op relevante plaatsen op diverse manieren bekendheid gegeven aan de doelgroep hoogbegaafde ouderen, en hun behoeften.
Het Mensafonds heeft de aanvraag voor financiering van de eerste twee portretten gehonoreerd.
Vanuit het IHBV wordt het overige deel van dit project binnenkort ingediend voor subsidie bij andere fondsen.
Gezien de aard van de doelgroep en de taboes die er nog steeds zijn rond de doelgroep en het thema hoogbegaafdheid, is gekozen voor een professioneel auteur. Zij is gespecialiseerd in het schrijven van portretten en heeft in 2011 een boek gepubliceerd met portretten van hoogbegaafde volwassenen: ‘Ongekend hoogbegaafd’ door Jacqueline Lucas.
Het beoogde resultaat van het gehele project is dat ouderen zichzelf kunnen herkennen als hoogbegaafd en dat zij hun behoeften beter kunnen benoemen. Daarnaast zal er bij mantelzorgers, professionele verzorgers en bij professionals zoals artsen ouder en geneeskundigen.
De serie is mede mogelijk gemaakt met ondersteuning van het Mensa Fonds.